Triduum Paschalne

(163 -luty -marzec2009)

z cyklu "Skarbnica Kościoła"

Radio Watykańskie po polsku

Marta Dalgiewicz

Radio Watykańskie powstało 12 lutego 1931 roku. Komunikat po polsku nadało już miesiąc później, choć na regularne audycje w języku polskim trzeba było poczekać jeszcze siedem lat. Dziś sekcja polska RV jest jedną z czterdziestu sekcji językowych rozgłośni watykańskiej.

W powstanie rozgłośni watykańskiej mocno zaangażowany był Gugliemo Marconi. To on wypowiedział też pierwsze słowa, które popłynęły na falach Radia Watykańskiego. 12 lutego 1931 roku o godzinie 16.49 zapowiedział wystąpienie ówczesnego Ojca Świętego Piusa XI. Od samego początku z rozgłośnią związany jest zakon jezuitów.

Niewiele ponad miesiąc po swej inauguracji Radio Watykańskie nadało pierwszy komunikat po polsku. 20 marca 1931 r. ks. Tadeusz Zakrzewski, rektor Papieskiego Instytutu Polskiego w Rzymie (późniejszy biskup płocki) odczytał orędzie Piusa XI z okazji czterdziestolecia encykliki „Rerum novarum”. Oficjalnie Sekcja Polska Radia Watykańskiego zaczęła istnieć dopiero 24 listopada 1938 r., a jej pierwszym kierownikiem został jezuita, o. Feliks Lasoń.

Wraz z wybuchem drugiej wojny światowej audycje w języku polskim stały się ważnym narzędziem w informowaniu światowej opinii publicznej o prawdziwym obliczu hitlerowskiej i sowieckiej okupacji. Tuż po wojnie z kolei w radiu odczytywano komunikaty Papieskiego Biura Informacyjnego o osobach zaginionych w czasie wojny. W kolejnych latach polska sekcja rozgłośni watykańskiej była głosem sprzeciwu wobec rozwoju sytuacji w kraju rządzonym przez komunistów.

Od 1947 r. o godzinie 16.15 pojawia się serwis informacyjny Radia Watykańskiego w języku polskim, zaczynający się niezmiennie od słów: „Laudetur Jesus Christus. Tu Radio Watykańskie”. Warto wspomnieć, że audycje RV były regularnie zagłuszane, mimo że aktualne wydarzenia w Polsce były komentowane ostrożnie.  Programową odpowiedzią na „stalinowską noc” był szereg pogadanek i konferencji poświęconych biblistyce i apologetyce chrześcijańskiej, przygotowanych przez emigracyjnych teologów i publicystów.

Kolejny rys w dziejach Radia Watykańskiego wyznaczył z pewnością Sobór Watykański II. Na antenie RV często gościli w tym okresie polscy ojcowie soborowi, w tym kardynał Stefan Wyszyński, arcybiskup Antoni Baraniak czy biskup Karol Wojtyła. Biskupi wyjaśniali znaczenie dokumentów soborowych. Był to jednocześnie czas przygotowań do uroczystości Millenium Chrztu Polskiego.

Na początku lat 70. zacieśniono współpracę z Biurem Prasowym Episkopatu Polski, dzięki czemu powstał stały dział programowy poświęcony wydarzeniom w kraju. Było to szczególnie ważne w związku z dramatycznymi wypadkami na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. i następującymi później zmianami politycznymi. Istotnym wydarzeniem okazała się beatyfikacja w 1971 r. o. Maksymiliana Kolbego. Pierwszy raz po wojnie do Rzymu zawitały przecież liczne polskie pielgrzymki.

Kolejnym przełomem w dziejach sekcji polskiej Radia Watykańskiego był rok 1978 r. i wybór polskiego papieża. Na początku nowego pontyfikatu Polacy z RV byli źródłem informacji o „Papieżu z dalekiego kraju” i sytuacji w Polsce. Czas antenowy audycji polskich nie uległ jednak zmianie. Natomiast od 1979 r. rozpoczęto transmisje mszy św. w języku polskim odprawianych w radiowej kaplicy w niedziele i obowiązujące święta liturgiczne. Nowym zadaniem RV stała się medialna obsługa częstych podróży zagranicznych Ojca Świętego.

Rola Radia Watykańskiego w trudnych czasach wojny i okresie komunizmu jest nie do przecenienia. Sam kard. Wyszyński podkreślał: „Trzeba przyznać, że praca Sekcji Polskiej w Radio Vaticana dała wielu Rodakom poczucie wolności społecznej w przestworzach”. Także Jan Paweł II mówił, że Radio Watykańskie było jednym z nielicznych wiarygodnych źródeł informacji o życiu Kościoła i świata.

Obecny dyrektor polskiej sekcji RV, ks. Józef Polak SJ, powraca też do innych słów Jana Pawła II, w których Papież pisał, że dzięki redakcji Polska była bliżej papieża, a papież bliżej Polski. Te słowa nie straciły na znaczeniu, bo Radio Watykańskie to nadal „głos papieża”. - Myślę, że dzięki naszej pracy nie tylko papież, Stolica Apostolska, ale Kościół powszechny może być bliżej Polski. Chcemy przed Polakami otwierać perspektywę rzeczywistości Kościoła powszechnego - mówił ks. Polak podczas uroczystości 70-lecia sekcji polskiej.