Patriotyzm

(147 -listopad -grudzień2006)

Rocznice historyczne

Krzysztof Ławniczak

W dziejach naszej Ojczyzny miało miejsce wiele ważnych wydarzeń. Najbardziej pamiętamy i znamy te rocznice, które są uroczyście obchodzone, o których mówi się w środkach masowego przekazu, a nawet są dniem wolnym od pracy. Jest jednak wiele takich rocznic, które pojawiają się tylko w podręcznikach do historii, a których nie świętujemy, nie wspominamy, nie pamiętamy, a nawet nie znamy. Są one równie ważne (niektóre może nawet ważniejsze) jak te, które mniej lub bardziej hucznie świętujemy. Warto więc może przypomnieć chociaż niektóre z nich. Zapraszam do wędrówki przez kolejne rocznice przypadające w poszczególnych miesiącach

STYCZEŃ

1. 01. 1990 W Polsce po pięćdziesięciu latach zaczyna obowiązywać przywrócona nazwa państwa - Rzeczpospolita Polska oraz godło Polski - orzeł w koronie. Rozpoczyna się wprowadzanie reform gospodarczych, trwa transformacja ustrojowa kraju.

9. 01. 1797 Generał Jan Henryk Dąbrowski zawiera umowę z Tymczasowym Rządem Lombardii o utworzenie Legionów Polskich we Włoszech. Powstanie Legionów stało się inspiracją dla Józefa Wybickiego do napisania Pieśni Legionów - Mazurka Dąbrowskiego. Pieśń ta stała się polskim hymnem narodowym i jest nim po dzień dzisiejszy. Legiony rozpoczęły swój szlak bojowy walcząc także u boku cesarza Napoleona o wyswobodzenie ziem polskich.

22.01.1863 Komitet Centralny ogłasza się Tymczasowym Rządem Narodowym i wydaje manifest do narodu wypowiadając w nim wojnę z władzami zaborczymi i wzywając naród polski do walki - rozpoczyna się powstanie zwane styczniowym. W odrodzonej niepodległej Rzeczpospolitej miał panować porządek oparty na miłości chrześcijańskiej. Niestety na skutek częstych zmian władz powstańczych oraz przeważających sił zaborczych powstanie upada.

23. 01. 1793 Dochodzi do zawarcia konwencji podziałowej rosyjsko-pruskiej, wynikiem której było zagarnięcie kolejnych terenów ziem polskich przez Rosję i Prusy. Nastąpił II rozbiór Polski, który był konsekwencją konfederacji targowickiej.

LUTY

06. 02. 1989 W Warszawie rozpoczynają się rozmowy między stroną solidarnościowo-opozycyjną, a rządowo-koalicyjną zwane obradami „okrągłego stołu”. Obrady rozpoczęły przemiany społeczno-gospodarczo-
-polityczne doprowadzając 4 czerwca tego samego roku do pierwszych częściowo wolnych wyborów parlamentarnych w powojennej Polsce.

MARZEC

08. 03. 1000 W Gnieźnie rozpoczyna obrady synod kościelny (tzw. zjazd gnieźnieński) z udziałem cesarza Ottona III oraz licznych rzymskich i niemieckich dostojników kościelnych i świeckich. Zostaje ustanowiona hierarchia kościelna na ziemiach polskich. Cesarz udziela Bolesławowi Chrobremu uprawnień królewskich wyrażając tym samym zgodę na jego koronację.

12. 03. 1999 Ministrowie spraw zagranicznych Polski, Czech i Węgier złożyli na ręce amerykańskiej sekretarz stanu dokumenty akcesyjne, w wyniku czego państwa te stały się formalnie członkami Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO).

24. 03. 1794 Na rynku krakowskim odbywa się ogłoszenie aktu powstańczego oraz złożenie przysięgi przez naczelnika Tadeusza Kościuszkę (insurekcja kościuszkowska). Zbrojne powstanie pod wodzą Kościuszki było ostatnią nadzieją na utrzymanie niepodległości Polski. Powstanie na skutek przeważających sił wroga kończy się klęską.

KWIECIEŃ

02. 04. 2005/godzina 21:37 W Watykanie po 27 latach pontyfikatu umiera papież Jan Paweł II Wielki. Polska pogrążona w żałobie przeżywa wielkie duchowe „rekolekcje” przepełnione miłością i pokojem. Na pogrzeb papieża przyjeżdżają najważniejsze osobistości z całego świata i tysiące pielgrzymów.

03. 04. 1940 Funkcjonariusze NKWD rozstrzeliwują w Katyniu pierwszą grupę oficerów polskich mających status jeńców wojennych. Oficjalna prawda na temat tej zbrodni ludobójstwa będzie ukrywana przez następne pięćdziesiąt lat.

966 przypuszczalnie 14. 04 (Wielka Sobota) Prawdopodobnie w Poznaniu, pierwszy władca Polski Mieszko I wraz ze swoim dworem przyjmuje sakrament chrztu. Wydarzenie to określa się jako Chrzest Polski. Dokonał tego być może Jordan (od 968 r. biskup pierwszej polskiej diecezji z siedzibą w Poznaniu). Zapoczątkowana została w ten sposób akcja misyjna w państwie Polan. Uznanie chrześcijaństwa za religię panującą stało się także czynnikiem spajającym wszystkie plemiona wchodzące w skład państwowości polskiej.

1025 przypuszczalnie 18. 04 Syn Mieszka I książę Bolesław Chrobry zostaje koronowany na pierwszego króla Polski. Bolesław od tej chwili był „pomazańcem Bożym”, władcą z łaski Boga, równym innym królom. Koronacja wzmocniła prestiż państwa polskiego i dynastii piastowskiej.

27. 04. 1799 W Petersburgu z inicjatywy Katarzyny II zostaje podpisana konfederacja wymierzona przeciw Konstytucji 3 Maja. Uchwalona w Polsce Konstytucja nie była na rękę mocarstwom ościennym zwłaszcza Rosji oraz części szlachty polskiej tracącej przywileje. Konfederację ogłoszono 14.05 w Targowicy stąd jej nazwa konfederacja targowicka. Analogią do konfederacji targowickiej jest manifest PKWN z 22.07.1944.

MAJ

01. 05. 1886 W Chicago rozpoczyna się strajk robotników walczących o ośmiogodzinny dzień pracy. Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono Święto Pracy obchodzone w wielu krajach na świecie. W Polsce obchodzi się je jako święto państwowe i dzień wolny od pracy.

01. 05. 2004 Polska staje się członkiem wspólnoty państw Unii Europejskiej. Kończy się tym samym trwająca przez dziesięciolecia droga do Polski wolnej, demokratycznej, zjednoczonej z Europą.

02. 05. 1945 Kapituluje Berlin - nieoficjalnie kończy się II Wojna Światowa w Europie. W tym dniu polscy żołnierze biorący udział w zdobywaniu stolicy III Rzeszy zawieszają biało-czerwony sztandar na pruskiej Kolumnie Zwycięstw. 02.05. jest Dniem Flagi Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to święto państwowe. W latach Polski Ludowej właśnie w tym dniu zdejmowano po 1 Maja flagi państwowe, aby nie były eksponowane w dniu zniesionego przez władze komunistyczne Święta Konstytucji 3 Maja.

03. 05. 1791 Słaba Rzeczpospolita otoczona przez trzy absolutne mocarstwa od dawna potrzebowała reform. Efektem tego było uchwalenie przez Sejm Wielki konstytucji - pierwszej w nowożytnej Europie, drugiej po amerykańskiej na świecie. Rocznicę uchwalenia konstytucji obchodzimy jako Święto Narodowe 3 Maja, jest to dzień wolny od pracy.

08. 05. 1945 Niemcy podpisują bezwarunkową kapitulację, kończy się II wojna światowa w Europie i istnienie III Rzeszy. W Europie zaczyna obowiązywać nowy „porządek”. Polsce wytyczono nowe granice i pozostawiono na 44 lata pod wpływem Związku Radzieckiego.

CZERWIEC

02. 06. 1979 Do Polski przybywa po raz pierwszy w dziejach naszej historii papież - Jan Paweł II. Jego pielgrzymka do Ojczyzny, a zwłaszcza słowa wypowiedziane na placu Zwycięstwa w Warszawie: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!”, stały się zaczynem do przemian społecznych, a potem politycznych w Polsce, a także w Europie Wschodniej, doprowadzając do upadku komunizmu w tej części świata.

28. 06. 1956 W Poznaniu odbywa się pokojowa manifestacja, w której robotnicy i mieszkańcy miasta domagają się: Boga, wolności, prawa i chleba. Na skutek biernej i lekceważącej postawy władz, demonstracja przekształca się w powstanie, które zostaje krwawo stłumione przez dywizje pancerne. Dzień ten nazwano „czarnym czwartkiem”. Powstanie Poznańskiego Czerwca 56 było pierwszym zrywem przeciwko władzy ludowej, przyspieszyło dokonujące się przemiany w Polsce oraz pobudziło społeczeństwo do śmielszych wystąpień przeciwko reżimowi komunistycznemu.

LIPIEC

15. 07. 1410 Niedaleko wsi Grunwald rycerstwo polskie pod wodzą króla Władysława Jagiełły wraz z wojskiem litewskim, ruskim i tatarskim, odnosi wielkie zwycięstwo, pokonując wojska krzyżackie. Polacy złamali potęgę zakonu Najświętszej Marii Panny, który od 1226 sukcesywnie zajmował północne ziemie polskie wraz z całym Pomorzem. Zdarzenie to nazwano bitwą pod Grunwaldem. Rocznica bitwy była w sposób szczególny świętowana w czasie zaborów (1795-1918) jako nadzieja na odrodzenie się polskiego oręża i niepodległości Rzeczpospolitej.

SIERPIEŃ

01. 08. 1944 godzina 17:00 Godzina „W” - godzina wolności. Armia Krajowa (podziemna armia Wojska Polskiego) rozpoczyna powstanie w okupowanej Warszawie mające na celu oswobodzenie stolicy przed wkroczeniem do niej Armii Czerwonej. Na skutek przeważających sił wojsk hitlerowskich i biernej postawy armii sowieckiej po sześćdziesięciu trzech dniach krwawych walk Powstanie Warszawskie kapituluje, a lewobrzeżna Warszawa zostaje zrównana z ziemią.

05. 08. 1772 Na skutek rozkładu państwa polskiego spowodowanego niezgodą stronnictw i walkami wewnętrznymi Rosja, Prusy i Austria w Petersburgu podpisują traktat rozbiorowy ustalający zagarnięcie części ziem polskich przez te trzy państwa. Jest to I rozbiór Polski.

15. 08. 1920 Na przedpolach Warszawy dochodzi do zwrotu w wojnie polsko-bolszewickiej. Armia Polska rozpoczyna kontrofensywę. Za sprawą patronki tego dnia (było to święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny)  wydarzenie to nazwano Cudem nad Wisłą. Bitwę Warszawską uważa się także jako odepchnięcie „komunistycznej zarazy”, która zagrażała Europie. Dzień 15.08 jest Świętem Wojska Polskiego.

31. 08. 1980 Zakończył się wielki strajk w Stoczni Gdańskiej podpisaniem porozumień władzy ludowej ze strajkującymi robotnikami. Efektem tego było między innymi powstanie pierwszego niezależnego związku zawodowego NSZZ „Solidarność” pod przywództwem Lecha Wałęsy. „Solidarność” stała się także ogólnopolskim, społecznym ruchem wolnościowym. 31 sierpnia jest świętem państwowym - jest to Dzień Solidarności i Wolności.

WRZESIEŃ

01. 09. 1939 godzina 4:45 Niemieckie wojska bez wypowiedzenia wojny przekraczają granice Polski. Rozpoczyna się II wojna światowa - najkrwawsza i najokrutniejsza z wojen w dziejach ludzkości. Okupant zajmuje ziemie polskie na ponad pięć lat, Rzeczpospolita traci niepodległość. Ludność polska zostaje uznana za ludzi „niższej kategorii”.

12. 09. 1683 Wojska polskie pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego wraz z armiami sprzymierzonych pokonują wojska tureckie, które oblegały Wiedeń. Wynik bitwy przesądziła wielka szarża jazdy konnej, której trzon stanowiła husaria polska zmuszając armię turecką do panicznej ucieczki. Bitwę tę nazwano Odsieczą Wiedeńską, była ona symbolem obrony chrześcijańskiej Europy przed turecką armią innowierców. Paradoksem tego zwycięstwa jest to, że niespełna 100 lat (1772) od Odsieczy Wiedeńskiej Austria bierze udział w rozbiorze Polski, natomiast Turcja nie uznała zniknięcia Polski z mapy Europy.

17. 09. 1939 Armia Czerwona wkracza na wschodnie ziemie Polski (tzw. cios w plecy) realizując zawarty 23.08 tajny pakt pomiędzy ZSRR a III Rzeszą (pakt Ribbentrop - Mołotow) mówiący o podziale ziem II Rzeczpospolitej między tymi państwami. Datę tę uważa się jako początek IV rozbioru Polski (ziemie zagarnięte przez Rosje sowiecką w większości do Polski już nie wróciły).

PAŹDZIERNIK

16. 10. 1978 W Watykanie podczas konklawe kard. Karol Wojtyła zostaje wybrany na następcę św. Piotra. Pierwszy papież Słowianin w dziejach Kościoła staje się największym autorytetem moralnym na świecie oraz najbardziej znanym Polakiem. W Polsce ten dzień obchodzi się jako Dzień Papieża Jana Pawła II i jest to święto państwowe.

24. 10. 1795 Na skutek upadku Powstania Kościuszkowskiego Rosja, Austria i Prusy zawierają układ rozbiorowy Polski. Nazwano go aktem demarkacyjnym - jest to III rozbiór Polski. Rzeczpospolita znika z map Europy, traci niepodległość na ponad 123 lata.

LISTOPAD

11. 11. 1918 We Francji ogłasza się zawieszenie broni - jest to koniec I wojny światowej. W Warszawie Rada Regencyjna przekazuje Józefowi Piłsudskiemu naczelne dowództwo nad tworzącą się Armią Polską. 11 listopada uważa się za symboliczną datę odrodzenia się Polski, obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości, jest to dzień wolny od pracy.

29. 11. 1830 godzina 19:00 Kilku podchorążych i cywili wtargnęło do Belwederu w Warszawie chcąc zabić księcia Konstantego - brata cara. Dało to początek Powstaniu Listopadowemu, tę noc nazwano Nocą Listopadową. Powstanie dawało wielką szansę na odzyskanie niepodległości przez Polskę. W styczniu następnego roku Królestwo Polskie stało się niepodległym państwem. Rosja nie była bierna, w wyniku czego wojsko rosyjskie wkroczyło do Królestwa rozpoczynając wojnę polsko-rosyjską. Na skutek nieudolności dowództwa wojskowego i walk stronnictw politycznych niespełna rok od Nocy Listopadowej powstanie kończy się klęską, kończy się także sen o niepodległej Polsce. W rocznicę Nocy Listopadowej swoje święto obchodzą podchorążowie.

GRUDZIEŃ

13. 12. 1981 Władzę w Polsce przejmuje Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego na jej czele staje gen. Wojciech Jaruzelski. Wprowadza ona stan wojenny na terenie całej Polski. Wprowadzono godzinę milicyjną, ograniczono swobodę poruszania się po kraju, wprowadzono ścisłą cenzurę, zdelegalizowano wszystkie niezależne organizacje i związki. Wiele osób internowano, sprzeciw krwawo tłumiono. Na następne lata zgasł płomień nadziei na odzyskanie swobód obywatelskich.

26. 12. 1655 Kończy się oblężenie przez wojska szwedzkie klasztoru na Jasnej Górze w Częstochowie. Obrona Jasnej Góry stała się symbolem niezłomnego oporu przed „zalaniem” Polski przez „potop szwedzki”, przynosząc zwrot w toczonej wojnie. Wierzymy, że zwycięstwo to dokonało się za przyczyną Czarnej Madonny.

27. 12. 1918 W Poznaniu na skutek niemieckiej prowokacji (ostrzelanie manifestacji polskiej na cześć Paderewskiego) wybucha powstanie, które w ciągu najbliższych dni ogarnia całą Wielkopolskę. Powstanie Wielkopolskie zasługuje na wspomnienie między innymi dlatego, że był to jedyny w dziejach Polski zryw zbrojny, który w pełni zakończył się zwycięstwem. Przypieczętowaniem sukcesu powstania było uznanie Wielkopolski w granicach Rzeczpospolitej przez traktat wersalski.