Parafia

(126 -listopad -grudzień2003)

z cyklu "Skarbnica Kościoła"

Fenomen papiestwa

Marta Dalgiewicz

Obchody 25–lecia posługi Jana Pawła II na Stolicy Piotrowej to czas wdzięczności Bogu za dar osoby Papieża. Jubileusz ten skłania do głębszego przyjrzenia się bogactwu, jakim wypełniony jest ten pontyfikat. Może też być to czas rozważań nad fenomenem papiestwa. Zadziwiające jest, że zniknęli carowie, cesarze, sułtani, a papież jest nadal. Owa niezwykła trwałość papiestwa zasadza się (jeśli na boku zostawimy aspekt najważniejszy — kierownic-two Ducha Świętego) na jedności miejsca i międzynarodowym charakterze oraz na różnorodności osobowości i charyzmatów papieży.
1. Jedność miejsca
Św. Piotr przybył do Rzymu w 42 roku i został pierwszym rzymskim biskupem. Z kolejnych 263 papieży (nie licząc antypapieży) co najmniej 124 urodziło się w Rzymie.
Z papiestwem związane są przede wszystkim dwa miejsca w Rzymie. Pierwszym jest Bazylika św. Piotra — miejsce pochowania pierwszego papieża. Grób Apostoła znajduje się w pod głównym ołtarzem, przy którym Mszę św. może odprawiać tylko papież. Drugim jest Bazylika Laterańska. W IV w. starożytny pałac, niegdyś należący do rodu Laterinich, został ofiarowany przez cesarza Konstantyna papieżowi — biskupowi Rzymu. Lateran stał się siedzibą papieża, przy nim powstała wspaniała Bazylika św. Jana. Gdy papieże wrócili z Awinionu, z „niewoli babilońskiej”, pałac laterański został zburzony. Rezydencję papieża wybudowano w miejscu, gdzie św. Piotr poniósł śmierć męczeńską — Watykan do dzisiaj jest miejscem przebywania zwierzchnika Kościoła. Bazylika św. Jana pozostaje jednak katedrą Rzymu, Matką i Głową wszystkich kościołów świata.
2. Międzynarodowy charakter
Od 1523 r. papieże byli Włochami aż do ostatniego konklawe. Ale w pierwszych wiekach na Stolicy Piotrowej również zasiadali przedstawiciele innych narodowości. Kościół miał trzech papieży afrykańskich, sześciu Syryjczyków, co najmniej dziesięciu Greków i czternastu Francuzów, jak również papieży pochodzących z Holandii, Niemiec, Hiszpanii, Portugalii, Anglii, Albanii.
Ale nawet fakt, że większość papieży to Włosi nie zaciera tego międzynarodowego charakteru. Italia była bowiem zbiorem państw–
–miast, wywodzących się z międzynarodowej społeczności Cesarstwa Rzymskiego. Zwłaszcza Rzym uważał się za państwo zwracające się do całego świata.
Międzynarodowy charakter Stolicy Apostolskiej podkreśla fakt, że dzisiaj większość Mszy św. i innych uroczystości odprawia się w kilku językach. Pracują tu biskupi, księża, zakonnicy, zakonnice i świeccy z całego świata.
3. Różnorodność osobowości i charyzmatów
Na Stolicy Piotrowej zasiadali ludzie o rozmaitych osobowościach i zainteresowaniach. Aleksander VIII (1698–1691) był na przykład miłośnikiem ksiąg; uzupełnił zbiory Biblioteki Watykańskiej; Pius XI (1922–1923) również bibliotekarz i naukowiec, ponadto amator górskich wspinaczek — stąd też został patronem alpinistów. Rozmiłowany we wspinaczkach i narciarstwie Jan Paweł II to ponadto teolog, filozof i poeta. Ta różnorodność jest źródłem bogactwa, każdy z papieży wniósł swoją cząstkę w spełnianą posługę.
Urząd papieski w sposób szczególny charakteryzuje majestat. Papiestwo jest władzą ustanowioną przez Boga, stąd cały ceremoniał przyjmowania posługi. Dzisiaj uroczystości te są znacznie skromniejsze. Papież przywdziewa paliusz — to wąska taśma z białej wełny ozdobiona 6. krzyżami. Niegdyś papież wkładał tiarę (potrójną koronę) symbolizującą wyższość władzy papieskiej nad władzami świeckimi. Papież Paweł VI (1963–1978) kazał ją sprzedać, a pieniądze przeznaczyć na rzecz ubogich.
Papiestwo cechuje równocześnie prostota i pokora. Św. Piotr skazany na ukrzyżowanie prosił, by przybito go do krzyża głową w dół, aby nikt nie mógł go porównać z Boskim Mistrzem. Wyrazem pokory i służby papieża jest umywanie nóg starcom i ubogim oraz słuchanie spowiedzi zwykłych ludzi w czasie Triduum Sacrum. Prostota cechuje też życie codzienne papieża: pomimo, iż sale i korytarze w pałacach watykańskich są wspaniałe, prywatne apartamenty papieskie są skromne.
Nade wszystko posługa ta naznaczona jest charyzmatem — wraz z powierzonym mu urzędem papież otrzymuje dar łaski, staje się NAMIESTNIKIEM CHRYSTUSA NA ZIEMI.